O PROJEKCIE
Celem projektu Działalność twórcza mniejszości etnicznych na przełomie XX i XXI wieku było zdobycie wiedzy na temat funkcjonowania środowisk twórczych czterech mniejszości etnicznych: Karaimów, Łemków, Romów i Tatarów (zgodnie z Ustawą z dnia 6 stycznia 2005 roku o mniejszościach narodowych etnicznych oraz o języku regionalnym), a następnie na tej podstawie opracowanie rekomendacji dla instytucji współpracujących z mniejszościami etnicznymi.
Koncepcja projektu polegała na przeprowadzeniu dwóch części badań:
- część I: m.in. desk reaserch dotyczący działalności mniejszości etnicznych oraz przeprowadzenie badań ilościowych (kwestionariusze ankiet z twórcami i animatorami kultury wywodzacymi się z mniejszości etnicznych, a także z urzędnikami współpracującymi z mniejszościami etnicznymi oraz z odbiorcami sztuki etnicznej i ludowej);
- część II: m.in. przeprowadzenie badań jakościowych (wywiady indywidualne i zogniskowane z wybranymi twórcami oraz naukowcami i urzednikami współpracującymi z mniejszościami).
Projekt był oparty w swej metodzie o teorię praw kulturowych (ang. cultural rights) definiujących działalność twórczą, jako ideowy i materialny przejaw wspólnoty wartości, na której swe funkcjonowanie opiera każda grupa społeczno-kulturowa.
Rezultatami projektu są:
- raport z analizą wyników badań oraz z komentarzem zawierającym rekomendacje naukowe dla przedstawicieli instytucji i osób współpracujących z mniejszościami etnicznymi w sferze kultury;
- strona internetowa promująca twórczość wybranych artystów wywodzacych się ze środowisk mniejszości etnicznych współcześnie zamieszkujących Polskę.
W ramach projektu podjęto następujące dzialania:
Rok 2015
Działanie I: Faza przygotowawcza
Powołano zespół badawczy, w którego skład weszli eksperci, koordynator merytoryczny, koordynatorzy lokalni oraz specjalista do technicznej konstrukcji i analizy ankiet. Zespół odpowiadał za konceptualizację i przeprowadzanie badań, przeanalizowanie wyników oraz przygotowanie raportu z badań. Następnie odbyło się dwudniowe spotkanie, podczas którego opracowano podstawę teoretyczną, metodologię oraz operacjonalizację badań. Zebrano literaturę przedmiotu, przygotowano bazę przedstawicieli środowisk twórczych mniejszości etnicznych, a także sprecyzowano profil badaczy, mających wejść w skład zespołów badawczych. Kolejnym krokiem była rekrutacja badaczy, którzy wzięli udział w dwudniowym szkoleniu dotyczącym pracy z narzedziami badawczymi w terenie. Spotkanie odbyło się w Krakowie.
Działanie II: Badania terenowe - cześć I
Zespół badawczy przeprowadził na grupie respondentów badania ankietowe oraz indywidualne wywiady narracyjne, które były testem narzędzi badawczych. Następnie wyniki wstępnych badań zostały poddane analizie przez technika oraz ocenie ekspertów. Kolejnym elementem badań była kwerenda źródeł wiedzy o twórcach i przejawach ich działalności (m.in. przegląd literatury, stron internetowych, wstępna kwerenda i analiza dzieł). Następnie zostały przeprowadzone badania ilościowe. Badacze spotykali się i rozmawiali z twórcami etnicznymi, przedstawicielami administracji samorządowej oraz odbiorcami sztuki etnicznej, a także brali udział w wydarzeniach kulturalnych.
Działanie III: Analiza wyników badań – część I
W trakcie analizy wyników badań porównano wyniki ankiet przeprowadzonych wśród różnych grup respondentów oraz wyciągnięto pierwsze wnioski z badań. Podsumowaniem pierwszej części analizy było dwudniowe spotkanie zespołu badawczego w Krakowie, podczas którego przedstawiono stan badań oraz opracowano konceptualizację drugiej fazy badań.
Działanie IV: Badania terenowe – część II
W drugiej części badań przeprowadzono wywiady indywidualne z twórcami kultury wywodzacymi się z mniejszości etnicznych oraz dodatkwo badacze spotkali się z eksperatmi od lat współpracującymi z mniejszościami etnicznymi (m.in. przeprowadzono wywiady z naukowcami, pracownikami instytucji kultury oraz urzędnikami). Przy tej okazji zbadane zostały przejawy grupowej działalności twórczej (wytwory kół, związków i zrzeszeń). Nawiązano także kontakt i współpracę z wybranymi organizacjami mniejszościowymi.
Rok 2016
Działanie V: Analiza wyników badań - częśc II
Porównano wyniki badania ilościowego z wynikami badania jakościowego. Analizie poddano odpowiedzi respondentów i przygotowano zestawienie wyników, które zostały wykorzystane podczas przygotowania raportu. Zestawienia odpowiedzi zostały podzielone ze względu na grupy respondentów, a nastepnie dokonano analizy porównawczej.
Działanie VI: Przygotowanie raportu z badań
Wyniki badań zostały wykorzystane do przygotowania publikacji naukowej - raportu z badań. Monografia została podzielona na trzy części:
1. Mniejszości etniczne w perspektywie historycznej;
2. Działalność twórcza mniejszości etnicznych;
3. Współpraca z mniejszościami - rekomendacje.
Raport został wydany w formie elektronicznej i jest udostępniony bezpłatnie wszystkim zainteresowanym tematyką działalności i twórczości mniejszości etnicznych współcześnie zamieszkujących Polskę.
Promocja badań
W czasie trwania projektu przedstawiciele zespołu wzięli udział w dwóch ogólnopolskich konferencjach naukowych, podczas których promowali badania oraz jego rezultaty:
- 17 i 18 lutego 2016 r. na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu odbyła sie konferencja naukowa "Imigracja i wielokulturowość w XXI wieku. Przypadek Polski", podczas której został wygłoszony referat "Metodologiczne aspekty badań działalności twórczej mniejszości etnicznych we współczesnej Polsce". Zobacz program.
- 8 czerwca 2016 r. na Politechnice Śląskiej w Zabrzu odbyła się konferencja naukowa "Miejsce nauk społecznych i humanistycznych na uczelniach technicznych – Inspiracje teoretyczne Jacka Rąba", podczas której został zaprezentowany referat "Społeczno-organizacyjne aspekty działalności twórczej mniejszości etnicznych w Polsce – refleksje z badań terenowych". Zobacz program.
Dowiedź się więcej o projekcie oraz o mniejszościach etnicznych we współczesnej Polsce śledząc cykl postów "Pro-etno, czyli wtorki z mniejszościami etnicznymi" na profilu fb Instytutu Wschodnich Inicjatyw.
